آشنایی با فواید شگفت انگیز مرزه

خواص مرزه

گیاه خوشبو و خوش طعم مرزه یکی از گیاهان محبوبی است که به طور گسترده در غذا های اروپایی و آمریکای شرقی به کار گرفته می‌ شود.

از لحاظ گیاه شناسی، این گیاه سالانه، متعلق به خانواده‌ ی نعناع بوده و از لحاظ علمی نیز به عنوان Satureja hortensis شناخته شده است.

این گیاه به شرایط آب و هوایی مختلف بسیار مقاوم است و برای رشد خود به نور خورشید نیازمند می‌ باشد.

ارتفاع این گیاه به طور تقریبی به ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر می‌ رسد.

این گیاه دارای برگ‌ های نرم و سبز تیره‌ ای است که گل‌ های بنفش کوچک می‌ دهد.

مرزه‌ ی زمستانی نیز دارای مشخصه‌ ی رشد یکسانی با مرزه‌ ی تابستانی است با اینحال این گیاه دارای ساقه‌ های چوبی سختی است.

معمولا گونه‌ های وحشی مختلفی در مورد مرزه وجود دارد.

گیاهی به نام Satureja douglasii یکی از این گونه‌ ها است که در نواحی آلاسکا و کالیفرنیا به عنوان دمنوش گیاهی مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

گیاه Satureja thymbra نیز یکی دیگر از گونه‌ های وحشی است که در کشور های خاور میانه و مدیترانه یافت می‌ شود و از آن برای ساخت روغن گیاهی استفاده می‌ شود.
 

خواص مرزه برای سلامتی

برگ مرزه و شاخه‌ های آن دارای ترکیبات شیمیایی با کیفیت بالا هستند که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی می‌ باشند.

این ترکیبات همچنین از بروز بیماری‌ ها پیشگیری کرده و باعث افزایش سلامت کلی بدن می‌‌ شود.

علاوه بر این، فیبر موجود در این گیاه به کاهش LDL یا کلسترول بد خون کمک می‌ کند ، در حالی که کلسترول خوب خون یا همان HDL را افزایش خواهد داد.

برگ‌ های مرزه دارای فنول‌ های روغنی ضروری فراری همچون تیمول و کارواکرول است. همچنین ترکیباتی همچون لینالول، کامفن، کاریوفیلن و دیگر ترپنوئید ها نیز در آن یافت می‌ شود.

تیمول یکی از مهم‌ ترین روغن‌ های ضروری است که خاصیت ضد قارچی و ضد عفونی آن از لحاظ علمی ثابت شده است.

علاوه بر موارد ذکر شده، ترکیبات فنولی دیگر همچون کارواکرول در مرزه از رشد باکتر‌ی‌ های مختلف هچون coli و باسیلوس سرئوس جلوگیری می‌ کند.

کارواکرول، بنابراین ، به عنوان افزودنی غذایی سالم برای خواص ضد باکتریایی آن استفاده می‌ شود. این ماده همچنین طعم تند و بی نظیری به مرزه می‌ بخشد.

مرزه منبع بسیار عالی از مواد معدنی و ویتامین‌ هاست که برای سلامت کلی بدن مفید وموثر است.

برگ‌ ها و شاخه‌ های آن منبع بسیار غنی از پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم، منگنز، روی و سلنیم می‌ باشد.

پتاسیم یکی از مهم‌ ترین ترکیبات سلولی است و به کنترل ضربان قلب و فشار خون کمک می‌ کند.

منگنز نیز توسط بدن به عنوان یک کوفاکتور برای آنزیم‌ های آنتی اکسیدان عمل می‌ کند. آهن برای ساخت گلبول‌ های قرمز خون ضروری است.

این گیاه همچنین منبع غنی از ویتامین‌ های مهمی همچون گروه B کمپلکس ، ویتامین A ، ویتامین C ، نیاسین، تیامین و پیرودوکسین است.

مرزه خشک ۱.۸۱۰ میلی گرم از ویتامین B6 را تامین می‌ کند. پیریدوکسین نیز سطح GABA ( تسکین دهنده انتقال دهنده عصبی) در مغز را بالا نگه می‌ دارد و در نتیجه استرس را کاهش می‌ دهد.

ویتامین C به بدن کمک می‌ کند در برابر عومل عفونی مبارزه کند و سطح رادیکال‌ های آزاد و مضر در بدن را کاهش دهد.

ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی و آنتی اکسیدان است که برای حفظ سلامت غشاهای مخاطی و پوست سالم و همچنین برای بینایی ضروری است.

مصرف موادی که سرشار از ویتامین A هستند برای محافظت از ریه‌ ها و پیشگیری از سرطان مجاری تنفسی بسیار مهم است.

مرزه خشک حاوی سطح بسیار خوبی از ویتامین‌ ها و مواد معدنی است. تنها ۱۰۰ گرم از مرزه خشک می‌ تواند ارزش تغذیه‌ ای زیر را به همراه داشته باشد:

۱۲۰ درصد فیبر

۲۵ درصد نیاسین

۱۳۰ درصد ویتامین B6

۸۳درصد ویتامین C

۱۷۷ درصد ویتامین A

۴۷۴ درصد آهن

۲۱۰ درصد کلسیم

۹۴ درصد منیزیم

۲۶ درصد منگنز

بدون کلسترول
 

انتخاب و ذخیره سازی

هر دو شکل تازه و خشک شده‌ ی گیاه مرزه در فروشگاه‌ ها یافت می‌ شود. برگ‌ های تازه و شاخه‌ های آن برای پخت و پز در طول فصل‌ های مختلف سال مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

شما می‌ توانید برای خشک کردن مرزه، برگ‌ ها و شاخه‌ های آن را روی یک سطح تمیز پهن کنید و در دمای اتاق قرار دهید.

برگ‌ های خشک شده باید از ساقه جدا شود و سپس در یک شیشه‌ ی تمیز و بدون هوا و در هوای خنک، تاریک و خشک نگه‌ داری گردد.
 

کاربرد های درمانی

گیاه مرزه حاوی روغن‌ های ضروری است است که خاصیت آنتی باکتریایی و ضد قارچی دارند.

همانند آویشن، مرزه نیز برای غرغره کردن گلو مورد استفاده قرار می‌ گیرد. اینکار باعث تسکین درد گلو شده و نشانه‌ های برونشیت را کاهش می‌ دهد.

اجزای تشکیل‌ دهنده این گیاه، به خصوص شاخه گل، دارای خاصیت ضد عفونی، ضد نفخ، خلط ‌آور و ضد روماتیسمی ( درد مفاصل را تسکین می دهد ) است.
 

استفاده‌ های آشپزی

برگ مرزه ، به صورت خشک و یا تازه، می‌ تواند در آشپزی مورد استفاده قرار گیرد. بخش‌ های مختلف آن دارای طعم بسیار خوب و بی نظیری هستند.

این گیاه را می‌ توان با گیاهان دیگر ترکیب کرد. برای اینکه طعم و بوی مرزه به صورت دست نخورده باقی بماند، می‌ توانید در مراحل آخر پخت آن را به غذای خود اضافه کنید. زمان پخت طولانی ممکن است باعث تبخیر روغن‌ های ضروری آن شود.

برگ مرزه تازه به عنوان چاشنی در سالاد ها و غذاها استفاده می‌ شود.

دم‌ کرده گیاه مرزه به عنوان یک نوشیدنی سالم شناخته شده است.

این گیاه برای آماده سازی سوپ‌ های فصلی و سس‌ ها مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

علاوه بر این، می‌ توان مرزه را برای طعم‌ دار کردن گوشت، مرغ و ماهی مورد استفاده قرار داد.


منبع: سایت مجله سلامت